Vetulonia is een mysterieuze Etruskische plaats, het kleine dorp is een frazione van  Castiglione della Pescaia.
Vetulonia, een machtige en oude Etruskische stad, is nu een pittoresk dorpje in de regio Maremma in Toscane. Het was ooit een belangrijk centrum van de Etruskische beschaving, bekend om zijn rijkdom, handel en artistieke prestaties, vooral op het gebied van metaalbewerking. Vandaag de dag kunnen bezoekers het archeologische gebied en het museum verkennen en de rijke geschiedenis van deze "verloren stad" ontdekken.

Vele vondsten uit Vetulonia worden bewaard in het Museo archeologico e d'arte della Maremma in Grosseto.

Geschiedenis en belangrijkste bezienswaardigheden

Vetulonia heeft een Etruskische oorsprong. Het maakte in 600 v.Chr. deel uit van de Etruskische Liga van twaalf steden.[3] Dionysius van Halicarnassus[4] plaatst de stad binnen de Latijnse alliantie tegen Rome in de zevende eeuw v.o.t. Volgens Silius Italicus (Punica VIII.485ff) namen de Romeinen hun magistrale insignes, de staven en fasces van de Lictors en de zetel van de curule, over van Vetulonia; in 1898 werd een graf in de necropolis ontdekt met een bundel ijzeren staven met een tweekoppige bijl in het midden, en kort daarna werd een grafstèle met inscriptie voor Avele Feluske ontdekt, waarop de fasces waren afgebeeld. Ook Plinius de Oudere en Ptolemaeus vermelden de stad. Het rijke votief meubilair van de twee uitgebreide necropoleis getuigt van het belang van Vetulonia's elite.°

De Mura dell'Arce (cycloopmuren) dateren waarschijnlijk uit de 6e-5e eeuw v.o.t. en luchtfotografie heeft nog meer stukken blootgelegd die het politieke en commerciële belang van Vetulonia laten zien, dat beroemd was om zijn goudsmeden. Onder het Romeinse Rijk kromp het echter tot een secundair centrum, ook door de verspreiding van malaria. Er is ook weinig bekend over het middeleeuwse Vetulonia: eerst bevochten door de abten van San Bartolomeo di Sestinga en de familie Lambardi uit Buriano, werd het in 1323 overgenomen door de gemeente Massa Marittima. Negen jaar later werd het overgedragen aan Siena.

De plaats van de oude Etruskische stad werd niet geïdentificeerd voor 1881.[5] De Etruskische stad was gelegen op de heuvel van Colonna di Buriano, waar er overblijfselen zijn van stadsmuren van massief kalksteen, in bijna horizontale banen. Er werden twee necropoleis gedeeltelijk opgegraven door Isidoro Falchi in 1885-86;[6] de stad werd omgedoopt tot Vetulonia door koninklijk besluit in 1887.

De voorwerpen die ontdekt zijn in de uitgebreide necropolis uit de zevende eeuw, waar meer dan 1000 graven zijn blootgelegd, bevinden zich nu in de musea van Grosseto, Firenze en het Museo Civico Archeologico «Isidoro Falchi» in Vetulonia. De belangrijkste tombes, in deze “rijkste en meest interessante grafgroep van Noord-Etrurië”[7], werden bedekt door tumuli, die nog steeds een prominent kenmerk in het landschap vormen.[5]

Lago Prile

In de periode waarin de Etrusken leefden, was het landschap van de Maremma heel anders, vooral langs de kust. De huidige vlakte van Grosseto werd ingenomen door het grote zoutmeer dat door de Romeinen Prile of Prelius werd genoemd en later bekend stond als het Lago di Castiglione, zoals op onderstaande kaart.

De Etrusken vestigden een bloeiende haven aan het grote, bevaarbare zoutmeer (Lacus Prelius), dat zich in de oudheid uitstrekte over de vlakten boven wat nu Grosseto is. Er zijn documenten die wijzen op handel in barnsteen en goudsmeedkunst. De lagune bood een verbinding met zowel de zee als met Roselle , de tweede Etruskische metropool van de Twaalf Steden in het huidige Zuid-Toscane .
Zelfs in de Romeinse tijd nam Vetulonia echter in belang af. Er is geen bewijs dat de Romeinen zich ooit op de heuvel hebben gevestigd. De verzanding van de Maremma, die in de late oudheid begon, in combinatie met de degradatie van het Etruskische kanaalsysteem door de Lacus Prelius, sneed de historisch gevestigde handelsroutes af. Malaria maakte grote delen van de Maremma in de komende eeuwen onbewoonbaar.