De architectonische kubus staat in het midden van de binnenplaats van Palazzo Strozzi. Als bezoekers het Void Pavilion VII binnenstappen, weg van de drukte van de straten van Firenze staan ze plots in een egaal witte ruimte voor voor een drie-eenheid van langwerpigezwarte leegtes. Het gevoel is verontrustend: de menselijke geest weet precies waar hij is, maar de ruimtelijke sensatie is dat je naar een andere dimensie wordt getransporteerd.

To Reflect an Intimate Part of the Red. 1981

De werken van Anish Kapoor combineren lege en volle ruimtes, absorberende en reflecterende oppervlakken, geometrische en biomorfe vormen. Kapoor onttrekt zich aan categorisering en onderscheidt zich door een unieke beeldtaal die schilderkunst, beeldhouwkunst en architectonische vormen combineert. Hij onderzoekt ruimte en tijd, binnen en buiten, nodigt ons uit om de grenzen en mogelijkheden van onze relatie met de wereld om ons heen te verkennen en na te denken over dualismen zoals lichaam en geest, natuur en kunst.
Endless Column verwijst expliciet naar Constantin Brâncusi's beroemde beeldhouwwerk met dezelfde naam. Kapoors rode pigmentzuil lijkt de grenzen van de vloer en het plafond van de ruimte te overstijgen en creëert een sensatie van etherische architectonische lichamelijkheid, een metafoor voor de band tussen aarde en kosmos.

"Anish Kapoor heeft in het Palazzo Strozzi gewerkt aan een totaal nieuw tentoonstellingsproject", zegt Arturo Galansino, directeur-generaal van de Fondazione Palazzo Strozzi en curator van de tentoonstelling. "In het kielzog van onze reeks tentoonstellingen gewijd aan de belangrijkste protagonisten van de hedendaagse kunst, heeft Kapoor de architectuur van de Renaissance aangepakt. Het resultaat is volstrekt origineel, bijna een soort dialectische oppositie, waarin symmetrie, harmonie en strengheid worden uitgedaagd en de grenzen tussen materieel en immaterieel oplossen. In de rationele geometrieën van het Palazzo Strozzi nodigt Kapoor ons uit om onszelf te verliezen en terug te vinden door te vragen wat onwaar of onecht is"

Endless Column staat in dialoog met het iconische werk Svayambhu (2007), een Sanskriet term die datgene definieert wat autonoom gegenereerd is, 'zelf-geschapen', in het hindoeïsme een natuurlijk gevormde afbeelding van een godheid. Het werk stelt een dialectische reflectie voor tussen leegte en materie: een monumentaal blok rode was beweegt langzaam tussen twee kamers in het Palazzo Strozzi en geeft vorm aan zijn vormloze materie in relatie tot de architectuur waar het doorheen gaat. Svayambhu is een monumentaal en indrukwdekkend beeldhard aan. Een gigantische blok wijnrode was schuift bijna onmerkbaar langs een lang houten spoor weg van een pietra serena kroonlijst.

Het is niet enkel de grootte van de installatie die indruk maakt, instinctief begrijp je dat Svayambhu een achterkant heeft en eigenlijk tussen kamer één en kamer drie heen en weer beweegt. Rode was bloedt links, rechts en in het midden door de gapende deuropening, als door een wonde die niet heelt. Het is onthutsend en boeiend dat je niet anders kunt dan terugkeren uit andere kamers om de status-quo van dit gedurfde architectonisch gedreven kunstwerk steeds opnieuw te observeren.

A Blackish Fluid Excavation, (2018)

De grote staal- en harssculptuur A Blackish Fluid Excavation, (2018), roept een kronkelende baarmoederholte op die de ruimte en de zintuigen van de kijker doorkruist. In de werken aan de muur combineert Kapoor siliconen en pigmenten, en laat bijna vloeibare vormen ontstaan die op ons overkomen als viscerale massa's. De structuren kronkelen, zetten uit en trekken samen, wat een gevoel van beweging en voortdurende transformatie oproept, maar ook een sterke tactiele sensualiteit die voortkomt uit de wisselwerking tussen sensaties van zachtheid en stevigheid, organiciteit en lineariteit.

Deze suggesties worden opgeroepen door de titels van de werken zelf: First Milk, 2015, Tongue Memory, 2016, Today You Will Be in Paradise, 2016, Three Days of Mourning, 2016.

Een hele zaal van de tentoonstelling is gewijd aan werken waarin de kunstenaar de confrontatie aangaat met wat een gestripte en verwoeste intimiteit lijkt te zijn in een entropische en abjecte dimensie van het lichaam.

De traditionele notie van grenzen en de dichotomie tussen subject en object zijn centrale thema's in spiegelende werken zoals Vertigo (2006), Mirror (2018) en Newborn (2019), opnieuw geïnspireerd door Brâncusi's formele experimenten. Door de reflecties in deze werken betreedt wat wordt gespiegeld een illusoire dimensie die de wetten van de fysica lijkt te logenstraffen.

Deze grote sculpturen weerspiegelen en vervormen de omringende ruimte en vergroten, verkleinen en vermenigvuldigen deze, creëren een gevoel van onwerkelijkheid en destabilisatie en trekken de kijker de onbepaalde ruimte in die ze uitstralen.

Angel (1990)

Ter afsluiting van de tentoonstelling op de Piano Nobile is de zaal gewijd aan het werk Angel (1990), grote leistenen stenen bedekt met lagen diepblauw pigment. Deze zware keien verschijnen in tegenspraak met hun onstoffelijke verschijning: ze lijken de lucht te stollen en suggereren de transformatie van leisteenplaten in stukken lucht, waardoor het idee van zuiverheid wordt omgezet in een fysiek element. Kapoor verandert de sterke materialiteit van het werk en roept zo een gevoel van mysterie op dat beantwoordt aan de esoterische ambitie om de samensmelting van tegengestelden te bereiken.

Anish Kapoor

Anish Kapoor is een van de meest invloedrijke kunstenaars van onze tijd. Anish Kapoor werd in 1954 in Mumbai (India) geboren en woont en werkt sinds het midden van de jaren 70 in Londen. Hij studeerde aan het Hornsey College of Art en studeerde aan de Universiteit van Firenze. In 1991 won Kapoor de prestigieuze Turner Prize in Groot-Brittannië. Jan Hoet nodigde hem een jaar later uit voor Documenta IX.
Momenteel woont en werkt hij tussen Londen en Venetië. Zijn werken worden tentoongesteld in belangrijke permanente collecties en musea over de hele wereld, van het Museum of Modern Art in New York tot de Tate in Londen, de Fondazione Prada in Milaan en de Guggenheim musea in Venetië, Bilbao en Abu Dhabi.

Hij staat ook bekend om zijn architecturale werken, waaronder zijn openbare projecten: Cloud Gate (2004), Millennium Park, Chicago, VS; Leviathan (2011) tentoongesteld op Monumenta, Parijs, Frankrijk; Orbit (2012), Oueen Elizabeth Olympic; Ark Nova, een opblaasbare concertzaal gemaakt voor het Lucerne Festival, Japan (2013); Descension (2014), laatst geïnstalleerd in Brooklyn Bridge Park, New York, VS (2017) en de Traiano en Universitá Monte St Angelo metrostations, Napels (2002-24).
In de Lage Landen zijn we vertrouwd met zijn werk door zijn deelname aan Documenta IX, zijn installatie At the Edge of the World in de oude mouterij in Wijnegem, waar hij een oude silo met een duizelingwekkende leegte heeft gevuld, en zijn tentoonstelling in Museum De Pont. Tilburg was de eerste Nederlandse stad met een monumentale sculptuur van Kapoor in de openbare ruimte.