Helios, 50-150 d.C., Museo archeologico e d'arte della Maremma, Grosseto

Helios, 50-150 d.C., Museo archeologico e d'arte della Maremma, Grosseto

De Etruskische en later Romeinse stad Roselle lag net als Vetulonia aan de overkant van een nu verdwenen zoutmeer, Lacus Prelius. De overblijfselen zijn te zien in een interessant archeologisch gebied dat toegankelijk is voor het publiek, op een paar kilometer van Grosseto.

Roselle (Rusellae in het Latijn), was ooit een belangrijk centrum van de Etruskische beschaving en behoorde tot de Etruskische Dodecapolis, een confederatie van twaalf Etruskische steden die een politieke, economische en religieuze alliantie vormden. In 294 v.o.t. verloor het zijn politieke onafhankelijkheid aan Rome. Het trauma werd snel geabsorbeerd en de stad droeg zelfs bij aan de Afrikaanse expeditie van Scipio in de Tweede Punische Oorlog (205 v.o.t.). Archeologische onderzoeken hebben ook een belangrijke Romeinse fase en een aantal van de bijbehorende monumenten aan het licht gebracht: het forum, de basiliek, het amfitheater, de baden, het Augusteum en enkele woningen waaronder de elegante Domus dei Mosaici.

In de jaren 1960 en 1980 heeft de Soprintendenza per i Beni Archeologici della Toscana ongeveer veertig marmeren erebeelden (1e eeuw na C.) opgegraven die ooit de openbare gebouwen van de stad sierden, waaronder de beeldencycli die gevonden werden in de Domus degli Augustales en in de ‘Basilica dei Bassi'.

Er weren twee zittende beelden opgegraven die mogelijk keizer Claudius en zijn grootmoeder Livia voorstellen, respectievelijk afgebeeld als Jove en Juno. Livia werd door Claudius vergoddelijkt in 43 na C. [2]. Er zijn ook andere beelden geïdentificeerd, zoals die van Druso Major, Antonia Minor, Germanicus en Livilla.
Drie andere portretten, Tiberius, Drusus de jongere en Agrippina de oudere, werden direct ten zuiden van de hal gevonden, in de Domus dei Mosaici, het huis van de mozaïeken. Het is mogelijk dat ze oorspronkelijk in het Augusteum stonden.[5] Bij de opgravingen van het gebouw werd ook een bijzonder beeld gevonden van een man met een harnas aan. Tussen het Forum en het Augusteum is een kopie van het beeld te zien.
Vlakbij de ingang van het Augusteum werd een bijonder beeldfragment opgegraven, waarvan dd betekenis en de herkomst nog steeds onduidelijk zijn. Het beeld stelt het hoofd van Helios voor. Ook dit beeld verwijst waarschijnlijk naar de Romeinse keizer Augustus, die ook wel bekend stond als Gaius Julius Caesar Octavianus. Helios is de zonnegod uit de Griekse mythologie, zoon van het Titanenpaar Hyperion en Theia en de echtgenoot van Perseis met wie hij meerdere kinderen had. Helios is het Griekse woord voor zon, en Helios is verantwoordelijk voor zonsopgang en -ondergang. Misschien verwijst het beeld naar de zonnewijzer die Augustus liet bouwen op het Marsveld in Rome, het Horologium van Augustus. De Griekse zonnegod Helios werd in het Romeinse Pantheon gelijkgesteld aan Sol, de Romeinse zonnegod. Beide goden werden afgebeeld als de bestuurder van een zonnewagen die de hemel doorkruiste. Hoewel Sol een bescheiden rol had in de Romeinse religie, bleef de cultus van de zon onverminderd voortbestaan.

Busto di Helios, 50-150 d.C. ca., dall' Augusteo da Roselle. Museo archeologico di Grosseto
Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, Grosseto, Toscana [1]

Het hoofd van Helios behoorde zeker toe aan een cultusbeeld van kolossale afmetingen. Het beeld werd bij de ingang van de Domus degli Augustales gevonden, wat zeker niet zijn oorspronkelijke plaats was. De staat van ontdekking weerhoudt ons er helemaal niet van om te denken aan een oorspronkelijke op een andere locatie. De datering van het werk en de betekenis ervan in de stedelijke cultuscontext is nog erg onduidelijk.

Eleonora Romanò:

Resta ancora del tutto aperta la datazione dell’opera ed il suo significato nel contesto cultuale urbano, che credo difficilmente si riuscirà realmente a comprendere, viste le problematiche relative al rinvenimento; quanto al primo aspetto bisognerà invece attendere studi specifici, dal momento che il frammento non è stato mai oggetto di pubblicazioni specifiche.

Il ritrovamento della testa di Helios all'ingresso dell'Augusteum di Roselle, durante gli scavi nell'Area Archeologica di Roselle, 1966

De ontdekking van het hoofd van Helios aan de ingang van het Augusteum in Roselle,
bij opgravingen in het Archeologisch gebied van Roselle, 1966 [Archivio Foto Gori]

H

Il ritrovamento delle statue che ornavano l’Augusteo nel Foro, la testa di Helios affiora dagli scavi nell’Augusteo, Area Archeologica di Roselle, 1966

La testa di Helios affiora dagli scavi nell’Augusteo, Area Archeologica di Roselle, 1966 [6]

Museo Archeologico e d'Arte della Maremma Het archeologisch museum in Grosseto, het Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, biedt een overzicht van de geschiedenis van de Maremma, van de prehistorie tot de Middeleeuwen, met een focus op de Etruskische en Romeinse tijd. Het museum toont een breed scala aan archeologische en artistieke voorwerpen die in de regio zijn gevonden, en bezit een interessante collectie Romeinse beelden. Een specifieke collectie die in het museum te vinden is, is de keizerlijke cyclus van beelden uit Rusellae. Deze beelden zijn een belangrijk onderdeel van de Romeinse geschiedenis van de regio.

Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, Grosseto, la sala delle sculture romane di Roselle con la testa di Helios affiora dagli scavi nell’Augusteo [2]



Matrona vestita da sacerdotessa, forse Julia Agrippina minor (Agrippina minore), 50-100 d.C. ca, da foro romano di Roselle	Zittend beeld van Livia afgebeeld als Ceres, artefact ontdekt in het Agusteum in Roselle. 1e helft 1e eeuw., Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, Grosseto	Generale con armatura da parata decorata con barbari sconfitti, 50 d.C. circa, da Roselle
Museo archeologico e d'arte della Maremma Piazza Baccarini, 3, 58100 Grosseto Info:maam@comune.grosseto.it Coordinate: 42°45′41.5″N 11°06′49.31″E (Mappa) Openingstijden van 1 april tot en met 31 mei van dinsdag tot en met vrijdag: 9.30 - 16.00 uur zaterdag, zondag en feestdagen: 10.00 - 13.00 uur / 16.00 - 19.00 uur van 1 juni tot en met 30 september van dinsdag tot en met vrijdag: 10.00 - 18.00 uur zaterdag, zondag en feestdagen: 10.00 - 13.00 uur / 17.00 - 20.00 uur van 1 oktober tot en met 31 maart van dinsdag tot en met vrijdag: 9.00 - 14.00 uur zaterdag, zondag en feestdagen: 10.00 - 13.00 uur / 16.00 - 19.00 uur Sluitingsdagen: maandagen buiten feestdagen, 25 december, 1 januari en 1 mei Website \|Museo archeologico e d'arte della Maremma sul sito di Musei di Maremma \| Museo Archeologico e d'Arte della Maremma - Comune di Grosseto

Mappa Museo archeologico e d'arte della Maremma \| Ingrandire mappa
Galería Imagini Museo archeologico e d'arte della Maremma

Album Grosseto	Museo archeologico e d'arte della Maremma, ex palazzo del Tribunale, Grosseto	Roselle, area archeologica

Augusteum, Domus degli Augustali, Area Archeologica di Roselle	Area Archeologica di Roselle, Overzicht van de Domus dei Mosaici (Huis van de Mozaïeken)	Genarale con lorica da parata decorata da barbari vinti
Il Foro

Veduta aerea dell'Area Archeologica di Roselle, con al centro il Foro, a sinistra l'Augusteum e il Tempietto	Archaeologisch Park van Roselle, Het Forum, Gebouw met een omheining (Edificio con recinto)	L'area del Foro, Area Archeologica di Roselle

Roselle, area archeologica, copia di statua romana raffigurante Agrippina Minore, figlia di Agrippina Maggiore e Claudio Germanico, sorella di Caligola e madre di Nerone	Roselle, area archeologica, Basilica dei Bassi, copie in marmo realizzate nel 2009 (da sinistra: Bassus, Priscilla Soror, Valerianus Frater)	Agrippina Minor kijkt uit over de Basilica en de Cardo Maximus




Soprintendenza Archeologia Belle Arti e Paesaggio per le province di Siena, Grosseto e Arezzo – Area archeologica di Roselle (Italiaans) Il sito della Soprintendenza Archeologia, Belle Arti e Paesaggio per le province di Siena, Grosseto e Arezzo, che include Grosseto, è disponibile all'indirizzo: sabap-si. Gli uffici si trovano in via Mazzini 28 a Grosseto. Inoltre, la Soprintendenza è un organo periferico del Ministero della Cultura che svolge funzioni di tutela del patrimonio culturale, sia beni culturali che paesaggio, nel territorio di propria competenza. Si occupa di procedimenti tecnico-amministrativi e di iniziative per la tutela del patrimonio. Webarchive \| Roselle (GR) - Area archeologica Bibliografie Eleonora Romanò, Gli Augustales a Rusellae. Una rilettura delle testimonianze architettoniche, scultoree ed epigrafiche, in “Studi Classici ed Orientali”, LIX, 2013, pp. 153-206. \| www.academia.edu Eleonora Romanò, Il loricato acefalo di Rusellae (Roselle, GR): una proposta di identificazione, LANX, N. 13 (2012), Università degli Studi di Milano DOI: https://doi.org/10.13130/2035-4797/3156
[1] Photo by Carole Raddato, licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic license. [2] Foto di Rein Ergo, All rights reserved © Traveling in Tuscany. [3] Ontleend van Paolo Liverani 1, Susanna Bracci, Roberta Iannaccone, Sara Lenzi and Donata Magrini, New Evidence about the Polychromy of Early Imperial Cycle from the Augusteum of Rusellae (Tuscany), Heritage 2023, 6(4), 3385-3401; https://doi.org/10.3390/heritage6040179 [4] Eleonora Romanò, Gli Augustales a Rusellae. Una rilettura delle testimonianze architettoniche, scultoree ed epigrafiche, in “Studi Classici ed Orientali”, LIX, 2013, p. 197. [5] Paolo Liverani 1, Susanna Bracci, Roberta Iannaccone, Sara Lenzi and Donata Magrini, New Evidence about the Polychromy of Early Imperial Cycle from the Augusteum of Rusellae (Tuscany), Heritage 2023, 6(4), 3385-3401, p.2. \| https://doi.org/10.3390/heritage6040179 [6] Camporeale, S., Celuzza, M., Milletti, M., Passalacqua, L., Zifferero, A. (2020). Roselle. Nuove scoperte nella grande città etrusca e romana. ARCHEO, 422, p .84.