| |
|
Het archeologische gebied van Roselle is een belangrijke Etruskische en Romeinse archeologische vindplaats in Toscane, gelegen nabij Grosseto. Het park bevat de overblijfselen van een Etruskische stad, inclusief een imposanta stadmuur, en een amfitheater uit de Romeinse tijd. Het is nu een interessant een openluchtmuseum waar bezoekers de geschiedenis kunnen ontdekken door middel van een pad dat langs de ruïnesen de stadsmuren leidt.
Roselle (Rusellae in het Latijn), was ooit een belangrijk centrum van de Etruskische beschaving en behoorde tot de Etruskische Dodecapolis, een confederatie van twaalf Etruskische steden die een politieke, economische en religieuze alliantie vormden.
De Dodecapolis kwam vanaf de 4e eeuw v.o.t. grotendeels onder invloed van Rome. Hoewel de Dodecapolis een zekere mate van politieke en culturele onafhankelijkheid behield, werden de steden geleidelijk aan ingelijfd door de Romeinse Republiek.
De Romeinen namen veel Etruskische elementen over, zoals religieuze rituelen, bouwstijlen en militaire organisatie, maar uiteindelijk werd de Etruskische cultuur grotendeels geabsorbeerd door de Romeinse cultuur. Ook Roselle werd uiteindelijk onderdeel van het Romeinse Rijk. De Romeinen namen de stad in en lieten er sporen van hun aanwezigheid achter, zoals een amfitheater en thermale baden. Er zijn ook overblijfselen van een Romeinse tempel, gewijd aan Augustales. Het hoogtepunt van de stedebouwkundig ontwikkeling dateert uit het keizerlijke tijdperk, met de bouw van het amfitheater, het monumentale gerechtscomplex, de basilieken aan de noordkant van het plein en de thermen.
|
|
| Kopie van een geharnaste figuur zonder hoofd, dat opgesteld staat naast de noordelijke muur van het Augusteum,war het oorspronkelijk was opgegraven, Area Archeologica di Roselle [1]
|
In de jaren 1960 en 1980 heeft de Soprintendenza per i Beni Archeologici della Toscana ongeveer veertig marmeren beelden (1e eeuw na C.) opgegraven die de openbare gebouwen van de stad sierden.[3]
Naast het beeld van Agrippina Minor, moeder van keizer Nero en echtgenote van keizer Claudius, werden er drie beelden gevonden in het gebouw dat misschien te identificeren met de zetel van de Curia van de lokale senaat. Volgens archeologen duiden inscripties aan de voet van sommige beelden uit de beeldencyclus op het hergebruik van het gebouw in de late oudheid om de familie Bassi te eren. Het gebouw wordt daarom doorgaans dat de Basilica dei Bassi genoemd.
Het gaat om een jonge man voorgesteld als Jupiter, zittend op een troon, Valerianus Frater, zijn zus Priscilla, en een toga-dragende figuur, Bassus, die een onbekende uit dezelfde familie voorstelt. Een aantal marmeren kopieën van deze beelden werden tussen de ruïnes opgesteld. Het vijfde beeld dat opgesteld staat tusen de ruïnes is een kopie van een beeld van een Romeinse generaal, gekleed in een harnas versierd met figuren van onderworpen barbaren en met symbolen van overwinning. Het beeld van de 'generaal zonder hoofd' staat opgesteld tussen het Forum en de Domus degli Augustales.
|
|
Copia della statua di un generale romano, particolare della decorazione della lorica
[Area archeologica Roselle, Toscana] [1]
|
Het beeld werd opgegraven in de noordelijke muur van een gebouw dat verband hield met de keizercultus, het Augusteum. De versiering bestaat uit verschillende elementen: een trofee van wapens en een adelaar in een vrijwel centrale positie, met aan weerszijden menselijke figuren die kunnen worden geïnterpreteerd als barbaren en die worden geïdentificeerd als de Brit Caratacus, vergezeld van zijn familieleden, terwijl hij een verzoek om vrijlating richt tot de Senaat en keizer Claudius, volgens de episode die wordt beschreven in de Annales van Tacitus (12.33-40).[2] Caratacus was een historische Britse leider van de stam der Catuvellauni die bekend werd door zijn moedige verzet tegen de Romeinse invasie van Brittannië.
Eleonora Romanò :
«La scelta di realizzare una corazza con corsetto anatomico con una parte del mantello sopra di esso ha certamente limitato la possibilità di comporre e distribuire la scena su un più ordinato piano orizzontale. Tale circostanza pone maggiori perplessità nel riconoscimento delle due figure presenti sull’estremità destra: il trofeo scomposto non aiuta inoltre a capire la posizione spaziale alla quale esse sono collocate. Quest’ultimo aspetto non è da sottovalutare poiché cambia una parte dei protagonisti della scena, che credo sia stata composta nel seguente modo: lato sinistro: Caratacus + figlioletta; centro: trofeo di armi + aquila; lato destro: moglie ed uno dei fratelli di Caratacus posti ai piedi delle tribune dalle quali il Senato e l’imperatore (non raffigurati) osservano la scena.»[4].
|
|
Alcuni dettagli della copia della statua di un generale romano, con l'armatura da parata decorata, Area archeologica di Roselle [1]
|
«De keuze om een harnas met anatomisch korset te verbeelden waarbij het gedeeltelijk door een mantel, heeft de mogelijkheid om de scène op een meer ordelijke horizontale vlak te componeren en te verdelen zeker beperkt. Deze omstandigheid maakt het nog moeilijker om de twee figuren aan de rechterkant te herkennen: de uiteengevallen trofee helpt ook niet om de ruimtelijke positie waarin ze zich bevinden te begrijpen. Dit laatste aspect mag niet worden onderschat, aangezien het een deel van de hoofdrolspelers van de scène verandert. De scene is denk ik als volgt samengesteld:
|
linkerkant: Caratacus + dochtertje;
midden: trofee van wapens + adelaar;
rechterkant: vrouw en een van de broers van Caratacus aan de voet van de tribunes van waaruit de Senaat en de keizer (niet afgebeeld) de scène gadeslaan»[4].
|
Het Augusteum
Het Augusteum was een openbare ruimte gewijd aan de verering van de keizerlijke cultus. Er zijn zeven marmeren beelden uit het Augusteum opgegraven, waaronder portretten van keizer Augustus en Livia, en andere leden van het keizerlijk huis. Het gebouw, met een rechthoekige plattegrond, stond in het zuidelijke deel van het forum en had een ingang aan de westkant en een apsis aan de oostkant. De lange zijden werden intern onderbroken door vijf nissen waarin de beelden van de leden van de keizerlijke familie stonden. De muren, gebouwd in opus reticulatum, waren bekleed met marmeren platen en pleisterwerk dat was beschilderd in imitatie van marmer, terwijl het gewelf was versierd met gekleurd stucwerk.[3].
|
 |
|
 |
|
|
Veduta aerea dell'Area Archeologica di Roselle, con l'Augusteum, sede dei Flamini Augustali, in alto al centro. A destra il Foro, a sinistra il Domus dei Mosaici e, in basso al centro, il Tempietto
|
|
Area Archeologica di Roselle, al centro la strada basolata, il Cardo Maximus, a sinistra il Foro, l'Augusteum e il Tempietto, a destra la Basilica, Roselle, Grosseto [5]
|
|
|
|
|
|
| |
|
| |
Het Museo Archeologico e d'Arte della Maremma (MAAM)
Het archeologisch museum, verdeeld over drie verdiepingen, presenteert een indrukwekkende verzameling voorwerpen uit verschillende tijdperken. et museum vertelt de geschiedenis van de Maremma van de prehistorie tot het ontstaan van de Etruskische steden, van de Romeinse verovering tot de middeleeuwen en tot de moderne tijd, aan de hand van archeologische vondsten en kunsthistorische documenten. Het museum opent met een ruime afdeling die gewijd is aan Roselle.
|
 |
Generale con armatura da parata decorata con barbari sconfitti, 50 d.C. circa, da Roselle,
Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, SALA 11 [3]
|
Zalen 9, 10 en 11 zijn gewijd aan de Romeinse stad Russelae uit de keizertijd, met in zaal 11 standbeelden en de architecturale decoratie van sommige gebouwen. De generaal zonder hoofd heeft daarin een mooie plaats kregen.
|
|
Museo archeologico e d'arte della Maremma, Statue in marmo dall'Augusteum di Rosellae, in centro la statua loricata acefala [1]
|
 |
|
 |
|
 |
Generale con armatura da parata decorata con barbari sconfitti, 50 d.C. circa, da Roselle
|
|
Genarale con lorica da parata decorata da barbari vinti (particolare),
da foro romano di Roselle, 50 d.C. ca.
|
|
Statua loricata acefala di Rusellae (da Boschung 2002)
|
Het Museo Archeologico e d'Arte della Maremma (MAAM) en het Museo di Arte Sacra della Diocesi di Grosseto zijn gevestigd in het 19e-eeuwse Palazzo del Vecchio Tribunale, gelegen aan het sfeervolle plein de Piazza Baccarini, in het historische centrum van Grosseto.
Museo archeologico e d'arte della Maremma,
Museo d'Arte Sacra della Diocesi di Grosseto
Piazza Baccarini n.3
58100 Grosseto
Tel. 0564 488752 58100 Grosseto
Info:maam@comune.grosseto.it
www.maam.comune.grosseto.it
|
 |
|
 |
|
 |
Statue in marmo dall'Augusteum di Rosellae, in primo piano a sinistra Julia Agrippina minor (Agrippina minore)
|
|
Statue in marmo della Basilica dei Bassi di Roselle, Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, Grosseto
|
|
La sala delle sculture romane di Roselle con la testa di Claudio affiora dagli scavi nell’Augusteo
|
 |
|
 |
|
 |
Museo archeologico e d'arte della Maremma, Statue in marmo dalla Basilica dei Bassi di Roselle
|
|
Museo archeologico e d'arte della Maremma, Statue in marmo dalla Basilica dei Bassi di Roselle
|
|
Museo archeologico e d'arte della Maremma, Statue in marmo dall'Augusteum di Rosellae, in centro la Statua loricata acefala
|

Audio tour Roselle, città etrusca e romana | izi.travel/it
Etruscan buildings in the area surrounding the forum
| izi.travel/it
Bibliografie
Eleonora Romanò, The Headless Loricate of Rusellae (Roselle, Gr): a Proposal of Identification, in LANX Rivista della Scuola di Specializzazione in Beni Archeologici - Università degli Studi di Milano, July 2013.
De studie richt zich op het begrijpen van de afbeelding op de lorica van een hoofdloos beeld uit het einde van de Claudische periode, dat gevonden werd in het archeologische gebied van Rusellae in een gebouw dat verband hield met de keizercultus. De onderzochte versiering bestaat uit verschillende elementen: een trofee van wapens en een adelaar in een vrijwel centrale positie, met aan weerszijden menselijke figuren die kunnen worden geïnterpreteerd als barbaren en die worden geïdentificeerd als de Brit Caratacus, vergezeld van zijn familieleden, terwijl hij een verzoek om vrijlating richt tot de Senaat en keizer Claudius, volgens de episode die wordt beschreven in de Annales van Tacitus (12.33-40).
Eleonora Romanò, Il loricato acefalo di Rusellae (Roselle, GR): una proposta di identificazione, LANX, N. 13 (2012), Università degli Studi di Milano
DOI: https://doi.org/10.13130/2035-4797/3156
Dietrich Boschung, Gens Augusta. Untersuchungen zu Aufstellung, Wirkung und Bedeutung der Statuengruppen des julisch-claudischen Kaiserhauses, München 2002, Eos 91 (2004), 443-447
S. Conti, Dinastia giulio-claudia a Roselle. Una serie di dediche imperiali in Etruria, in “Annali della Facoltà di Lettere e Filosofia dell’ Università di Siena” 18 (1997), pp. 101-127.
|

|
|
|
 |
|
 |
|
 |
Augusteum, Domus degli Augustali, Area Archeologica di Roselle
|
|
Area Archeologica di Roselle, Overzicht van de Domus dei Mosaici (Huis van de Mozaïeken) |
|
Roselle, area archeologica
|
 |
|
 |
|
|
Museo archeologico e d'arte della Maremma, ex palazzo del Tribunale, Grosseto
|
|
Museo archeologico e d'arte della Maremma, Statue in marmo dall'Augusteum di Rosellae, in centro la Statua loricata acefala |
|
Livia Drusilla zittend afgebeeld als Ceres en Drusus III zoon van Germanicus en Agrippina de Oude, marmeren beelden blootgelegd in Augusteo di Roselle, 1e helft 1e eeuw [Grosseto, Museo Archeologico e d'Arte Della Maremma]
|
Roselle
|
|
|
Il Foro
|
|
|
|
|
 |
|
 |
|
 |
Veduta aerea dell'Area Archeologica di Roselle, con al centro il Foro, a sinistra l'Augusteum e il Tempietto
|
|
Archaeologisch Park van Roselle, Het Forum, Gebouw met een omheining (Edificio con recinto)
|
|
L'area del Foro, Area Archeologica di Roselle
|
 |
|
 |
|
 |
Roselle, area archeologica, copia di statua romana raffigurante Agrippina Minore, figlia di Agrippina Maggiore e Claudio Germanico, sorella di Caligola e madre di Nerone
|
|
Roselle, area archeologica, Basilica dei Bassi, copie in marmo realizzate nel 2009 (da sinistra: Bassus, Priscilla Soror, Valerianus Frater)
|
|
Agrippina Minor kijkt uit over de Basilica en de Cardo Maximus
|
 |
|
 |
|
|
La Basilica
|
|
Generale con lorica da parata decorata da barbari vinti, dall'Area Archeologica di Roselle
|
|
Copia della statua di un generale romano, vestito di una corazza istoriata, Area Archeologica di Roselle
|
| |
|
|
|
|

[1] Foto di Rein Ergo, All rights reserved © Traveling in Tuscany.
[2] Eleonora Romanò, The Headless Loricate of Rusellae (Roselle, Gr): a Proposal of Identification, in LANX Rivista della Scuola di Specializzazione in Beni Archeologici - Università degli Studi di Milano, July 2013.
[3] Photo by Carole Raddato, licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic license.
[4] 'Sulla lorica si distingue una scena così composta: sul lato sinistro una figura maschile, forse barbata9, indossante una corta veste ed una clamide agitata dal movimento repentino del corpo proiettato verso destra; l’uomo, identificabile semplicemente come un barbaro per via della generica caratterizzazione iconografica, tiene alzato col braccio sinistro un bambino che pare nudo. Al centro della corazza è distinguibile un trofeo un po’ scomposto, ma costituito da una corta tunica, un elmo ed uno scudo; accanto ad esso è posta più in basso una grande aquila ad ali spiegate con la testa rivolta a sinistra. Infine, dietro l’ala destra dell’aquila si vedono, non proprio chiaramente, due figure umane ravvicinate e poste di profilo verso sinistra che sembrerebbero essere rispettivamente un uomo ed una donna dalle vesti non ben caratterizzate (La figura femminile pare indossare anche un mantello sul capo)'. [Eleonora Romanò, Il loricato acefalo di Rusellæ (Roselle, GR): una proposta di identificazione, p. 4-5].
[5] Pianta generale dell’area del foro (da F. Nicosia - G. Poggesi (a cura di), Roselle; guida al parco archeologico, Siena 2009 (ristampa del 1998).
|
| |
|
|