|
|
Het archeologische gebied van Roselle (Rusellae in het Latijn), dat ongeveer 11 kilometer ten noorden van Grosseto ligt, is een belangrijke plaats voor het bestuderen van de Etruskische en Romeinse geschiedenis. Roselle was ooit een belangrijk centrum van de Etruskische beschaving en behoorde tot de Etruskische Dodecapolis, een confederatie van twaalf Etruskische steden die een politieke, economische en religieuze alliantie vormden.
De Dodecapolis kwam vanaf de 4e eeuw v.o.t. grotendeels onder invloed van Rome. Hoewel de Dodecapolis een zekere mate van politieke en culturele onafhankelijkheid behield, werden de steden geleidelijk aan ingelijfd door de Romeinse Republiek. De Romeinen namen veel Etruskische elementen over, zoals religieuze rituelen, bouwstijlen en militaire organisatie, maar uiteindelijk werd de Etruskische cultuur grotendeels geabsorbeerd door de Romeinse cultuur. Ook Roselle werd uiteindelijk onderdeel van het Romeinse Rijk. De Romeinen namen de stad in en lieten er sporen van hun aanwezigheid achter, zoals een amfitheater en thermale baden. Er zijn ook overblijfselen van een Romeinse tempel, gewijd aan Augustales.
Tijdens de jaren 1960 en 1980 werden ongeveer veertig marmeren beelden uit de 1e eeuw na C. opgegraven. De beeldencycli werden hoofdzakelijk gevonden in de ‘Basilica dei Bassi’ en de Domus degli Augustales. De portretbeelden uit dit laatste gebouw stellen leden van de keizerlijke familie voor, zoals Germanicus, Antonia Minor, Drusus Major, Drusus III, Julia Livilla, Agrippina Major, twee portretten van keizer Claudius, enkele niet-geïdentificeerde vrouwen, meisjes en jongens, en ten slotte een onthoofde generaal met een rijk versierd harnas (lorica) met afbeeldingen van onderworpen barbaren en symbolen van overwinning.
Antonia minor
Antonia minor ( 31 januari 36 v.o.t., Rome — 1 mei 37 na C.), Rome, ook bekend als of Antonia de Jongere, was een van de meest prominente vrouwen van de Julisch-Claudische dynastie en werd geloofd voor haar eerbaarheid en schoonheid.
|
 |
Antonia Minor (de jongste dochter van Octavia Minor en Marcus Antonius), gevonden in Tralles,
Klein-Azië, 1e eeuw n.C., Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhagen [2]
|
Antonia Minor was de jongere van de twee dochters van Marcus Antonius en Octavia, de zus van keizer Augustus. Ze trouwde met Nero Claudius Drusus, de broer van keizer Tiberius, en was de moeder van Germanicus en Claudius.
Hoewel ze geen keizerin was, bekleedde ze een belangrijke positie aan het hof. Toen Claudius keizer werd na de moord op zijn neef in 41 n.C., gaf hij zijn moeder de titel Augusta. Haar verjaardag werd een officiële feestdag, waarop jaarlijks spelen worden gehouden en openbare offers worden gebracht. Een beeld van haar werd in een rijtuig rondgereden.
Ze wordt herdacht in De Mulieribus Claris (Over beroemde vrouwen), een verzameling biografieën van historische en mythologische vrouwen door de Florentijnse auteur Giovanni Boccaccio, geschreven in 1361-1362. Het is in de westerse literatuur de eerste verzameling die uitsluitend gewijd is aan biografieën van vrouwen.
|

|
Portrait of Antonia the Younger, said to have been discovered
in Tusculum, near Frascati, Museo del Louvre, Paris [5]
|
Binnen de Julio-Claudiaanse dynastie hadden vrouwen vaak de kans om te schitteren en hun politieke vaardigheden te tonen. Er zijn echter gevallen geweest waarin zij, ondanks hun prestige en invloed, in de schaduw bleven: een voorbeeld hiervan is Antonia Minor. Antonia werd in 36 v.o.t. in Rome geboren als dochter van Marcus Antonius en Octavia. Ze was de zus van Octavianus en groeide op aan het hof van de man die, na haar vader aan het einde van de burgeroorlogen te hebben verslagen, Augustus zou worden, in een culturele omgeving waarin de Hellenistische invloed inmiddels een zekere rol speelde. In 18 v.o.t. trouwde ze met Drusus Major, zoon van Livia, met wie ze drie kinderen kreeg, Germanicus, Livilla en Claudius. Hoewel Antonia al in 9 v.o.t. weduwe werd door de vroegtijdige dood van Drusus, slaagde ze erin zich te bevrijden van het huwelijksbeleid van Augustus en weigerde ze opnieuw te trouwen, hoewel bronnen zoals Plutarchus haar schoonheid prijzen. Op deze manier werd ze juist vanwege haar univira-status een toonbeeld van familieduurzaamheid, wat haar echter niet belette een belangrijke rol te spelen in de keizerlijke familie. Ze kreeg de taak om Livia te helpen bij de opvoeding van de jongere leden van de dynastie, waardoor ze ogenschijnlijk in de schaduw van de keizerin bleef staan. Het is geen toeval dat Antonia's openheid ten opzichte van de oosterse wereld van invloed was op de ontwikkeling van zowel haar eigen kinderen als de andere jongeren aan het hof.[4]
|

|
Antonia Minor, the youngest daughter of Octavia Minor and Mark Antony, 1st century A.D.,
Musée Saint-Raymond, Musée des Antiques de Toulouse [2]
|
Na de dood van Augustus en de troonsbestijging van Tiberius toonde Antonia grote loyaliteit aan de nieuwe princeps, zozeer zelfs dat ze blijkbaar controversiële standpunten innam ten aanzien van haar eigen kinderen: het geval van de dood van Germanicus in 19 n.C. is opvallend, aangezien de matrone zich lijkt te hebben aangesloten bij de lijn die Tiberius en Livia hadden gekozen door zich niet in het openbaar te vertonen, wellicht om de verdenkingen jegens de keizer te verminderen.
Antonia stierf in 37 n.C., waarschijnlijk een natuurlijke dood, zoals vermeld in de Fasti Ostienses, slechts een maand na de dood van Tiberius. Hoewel Suetonius en Cassius Dio de verantwoordelijkheid voor haar dood aan Caligula toeschrijven, lijkt dit onwaarschijnlijk gezien de eerbewijzen die de nieuwe princeps voor haar in petto had, waaronder de titel van Augusta, die echter door de matrone werd afgewezen. bij de lijn die Tiberius en Livia hadden gekozen door zich niet in het openbaar te vertonen, wellicht om de verdenkingen jegens de keizer te verminderen. [4]
|

|
Portret van Antonia de jongere (MAN 243) in het Nationaal Archeologisch Museum van Venetië [6]
|
|
|
|
|
|
|
Archeologische gebied Roselle en het Museo Archeologico e d'Arte della Maremma (MAAM)
|
Het Museo Archeologico e d'Arte della Maremma (MAAM) en het Museo di Arte Sacra della Diocesi di Grosseto zijn gevestigd in het 19e-eeuwse Palazzo del Vecchio Tribunale, gelegen aan het sfeervolle plein de Piazza Baccarini, in het historische centrum van Grosseto. Het Museo archeologico e d'arte della Maremma werd opgericht door Giovanni Chelli in 1860, oorspronkelijk als onderdeel van de Biblioteca Chelliana.
Oorpronkelijk opende het museum met een indrukwekkende zaal met de collectie van
Giovanni Chelli.
Nu opent het museum opent met een ruime afdeling die gewijd is aan Roselle. Zalen 9, 10 en 11 zijn gewijd aan de Romeinse stad uit de keizertijd, geïllustreerd aan de hand van materiële cultuur, inscripties (zaal 10), openbare gebouwen (zaal 9), standbeelden en de architecturale decoratie van sommige ervan (zaal 11).
|
 |
Museo archeologico e d'arte della Maremma, Marmeren beelden uit het Augusteum van Rosellae, vooraan links Julia Agrippina minor (Agrippina minore), daarnaast o.a. het beeld van Antonia minor.
Op de voorgrond een reconstructie van het forum van Roselle in de tweede helft van de 1e eeuw na C. (Studio Romatre, Rome). [8]
|
Russelae, de keizerlijke stad
De eerste eeuw na C, die samenviel met de heerschappij van de keizers van de Julius-Claudius- en Flavische dynastieën, was voor de stad en het gebied een periode van welvaart, bevorderd door het keizerlijke beleid en de investeringen van enkele aristocratische families: er werd op grote schaal gebouwd, waardoor het stadsbeeld ingrijpend veranderde.
Het Augusteo en de beeldengroep
Het monument dat het duidelijkst de relatie tussen de stad en de Julius-Claudiaanse dynastie documenteert, is ongetwijfeld het Augusteo, de zetel van de keizercultus waar oorspronkelijk de beeldengroep uit zaal 11 stond. Het gebouw, met een rechthoekige plattegrond, stond in het zuidelijke deel van het forum en had een ingang aan de westkant en een apsis aan de oostkant.
In zaal 11 worden de beelden van de Basilica dei Bassi en het Augusteo bewaard, met in het midden het model van het forum van het keizerlijke Roselle (I-III n.Chr.).
|
 |
De leden van de Julisch-Claudische dynastie in 14 n.C..
[7]
|

Museo archeologico e d'arte della Maremma
Piazza Baccarini, 3, 58100 Grosseto
Info:maam@comune.grosseto.it
Roman Emperors – An Online Encyclopedia of Roman Rulers and Their Families | Antonia Minor | web.archive.org
Bibliografie
Mario Cygielman, Gabriella Poggesi, La cinta muraria di Roselle, NIE, 2009, EAN 9788871452944, ISBN 8871452941
Martina G., L’interventismo familiare di Antonia Minore: il caso della morte di Germanico e Livilla, in F. Cenerini, F. Rohr Vio (eds.), Matronae in domo et in re publica agentes – spazi e occasioni dell’azione femminile nel mondo romano tra tarda repubblica e primo impero, Trieste, 2016, pp. 287-304.
P. Liverani, Il Foro di Rusellae in epoca romana, in tra Italia e Norico dalla protostoria all'età imperiale, Atti ATTA 21, 2011, pp. 15.
|
 |
Marmeren beelden uit het Augusteum van Rosellae, Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, Grosseto, Tuscany [1]
|
Museo archeologico e d'arte della Maremma
|
|
|
Statue romane
|
|
|
|
|
 |
|
 |
|
 |
Museo archeologico e d'arte della Maremma, Sala dell'Augusteo, uno straordinario corteo immobile di statue di marmo ritrovate a Roselle |
|
Museo archeologico e d'arte della Maremma, Statue in marmo dall'Augusteum di Rosellae, in centro la Statua loricata acefala |
|
Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, Grosseto, la sala delle sculture romane di Roselle con la testa di Helios affiora dagli scavi nell’Augusteo
|
 |
|
 |
|
 |
Statua seduta di Livia, raffigurata come Cerere (particolare), e statua in marmo di Druso III, statue romane dell'Augusteo, Roselle, Toscana
|
|
Statue in marmo della Basilica dei Bassi di Roselle, Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, Grosseto
|
|
La sala delle sculture romane di Roselle con la testa di Claudio affiora dagli scavi nell’Augusteo
|
 |
|
 |
|
 |
Ritratto femminile, forse agrippina minore, I sec rilavorata nel IV,da Basilica dei Bassi a Roselle, Museo Archeologico e d’Arte della Maremma, Grosseto
|
|
Zittend beeld van Livia afgebeeld als Ceres, artefact ontdekt in het Agusteum in Roselle. 1e helft 1e eeuw., Museo Archeologico e d'Arte della Maremma, Grosseto
|
|
Generale con armatura da parata decorata con barbari sconfitti, 50 d.C. circa, da Roselle
|

|
|
|
 |
|
 |
|
 |
Museo archeologico e d'arte della Maremma, ex palazzo del Tribunale, Grosseto
|
|
Roselle, area archeologica
|
|
Veduta aerea dell'Area Archeologica di Roselle, con al centro il Foro, a sinistra l'Augusteum e il Tempietto
|
Roselle
|
|
|
 |
|
 |
|
 |
Area Archeologica di Roselle, Anfiteatro Romano di Rusellae, entrata all'anfiteatro
|
|
Roselle, area archeologica, la basilica dei Bassi
|
|
Augusteum, Domus degli Augustali, il Tempietto, Area Archeologica di Roselle
|
 |
|
 |
|
 |
De cardo maximus, met links het Forum, en rechts la Basilica. Vlakbij de kruising met de Decumanus Maximus staat Agrippina Minor opgesteld
|
|
Agrippina Minor, Area Archeologica di Roselle, Le botteghe romane
|
|
Agrippina, moeder van keizer Nero, verwelkomt bezoekers in de ruïnes van Roselle. Zij kijkt uit over La Basilica
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|

[1] Foto diSailko, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribution 3.0 Unported.
[2] Photo by Carole Raddato, licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic license.
[3] Giovanni Boccaccio, De mulieribus claris. Traduzione dal latino di Donato Albanzani (1397) | Capitolo LXXXVII. Antonia minore, figliuola di Marco Antonio.
«Antonia minore, figliuola di Marco Antonio.
Antonia minore, chiarissimo esempio di vedovità, lasciò nominanza da non potersi consumare presso a quegli che deono venire. E, secondo che si crede, questa fu figliuola di Marco Antonio triumviro, generata d’Ottavia, e fu chiamata minore perchè avea una sorella maggiore di tempo, chiamata di quello medesimo nome. Equesta fu moglie di Druso, fratello di Tiberio Nerone e figliastro d’Ottaviano Augusto, e di quella egli generò Germanico e Claudio, il quale fu di poi [p. 373 modifica]imperadore, e Linilla. Il quale essendo con l’oste in Germania, secondo che alcuni pensano, per fattura di Tiberio suo fratello morì di veleno; e dopo la morte di quello, essendo Antonia sua moglie in età assai giovane e d’assai ammirabile bellezza, pensando ella ch’ad onestà di donna basta essere maritata una volta, da niuno fu potuta essere indotta al secondo matrimonio; anzi lo seguente spazio, della vita sotto Livia sua suocera sì santamente e sì castamente trapassò nella casa di suo marito, che ella avanzò tutte le passate donne vedove per famosa vedovità. E per certo santissima e splendida cosa è alle donne in provetta età[1] e seguitatrici di Catone, seguire sua vita senza infamia e lascivia, e degne di molte lodi tra i Cincinnati, i Fabrizj e i Furj, e tra le Lucrezie, e tra le Sulpizie. E se così è, con che lodi magnificheremo questa giovane? la quale essendo bella e figliuola d’Antonio, non nutricata nelle selve, ne’ luoghi solitarj, ma tra i diletti e i riposi imperiali; con Giulia avola, e Giulia, figliuola d’Ottaviano e moglie di [p. 374 modifica]Marco Agrippa, le quali furono fuochi ardentissimi di lussuria e di disonestà; tra le disonestadi di Marco Antonio suo padre, e di Tiberio, il quale dappoi fu imperadore; nella nobile patria, stata innanzi onesta, ma al suo tempo data ad ogni bruttura; tra mille esempli di concupiscenza; con forte animo servò, dico, la sua castità, e non per piccolo tempo, nè sotto speranza di doversi maritare per innanzi, ma per seguire insino alla vecchiezza e fino alla morte? E per certo non è assai detto in parole; ma forse avanza alcuna cosa alla considerazione, la quale per certo avanza lo sapere di quegli che scrivono: basti averlo a considerare ai sacri ingegni.»
[4] National Archaeological Museum of Venice | Dominae and fashion: Antonia Minor behind the scene of power | archeologicovenezia.cultura.gov.it
[5 Foto di Marie-Lan Nguyen - Opera propria, Pubblico dominio, Collegamento
[6] Photo by Mongolo1984, licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.
[7] This file is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license. Attribution: Evil berry.
|
|
|
|